Cüneyt Arcayürek’in yaşı sayesinde -82 yaşında- rahatlıkla yazdığı Çankaya, alanında farklı sayılacak kitaplardan bir tanesi. Zaten bu tarz kitaplar da nadir bulunuyor.
Türkiye’nin tüm cumhurbaşkanlarını gören ve o dönemleri yaşayan Arcayürek, notlarını bu kitapta toplamış. 350 sayfalık kitap, bir çırpıda okunduğundan yan menüye koyma fırsatım bile olmadı. Bir gecede büyük kısmını tamamlamıştım.
Çankaya kitabı yazıldığında 11. cumhurbaşkanı Abdullah Gül henüz seçilmemişti, dolasıyla kitapta 10 cumhurbaşkanı var. Kitap 10 bölümden oluşuyor.
Atatürk kısmı oldukça sönük kalmış ve klişelerle dolu. Zaten o dönem çocuk olduğu için farklı bir şey beklemek de zor. İnönü döneminde ise Atatürk – İnönü meselelerini farklı kaynaklardan özetlemiş. Ayrıca İsmet İnönü’ye de bence objektif yaklaşmış.
Bu kısımda gözüme çarpan tek diyalog:
CHF (Halk Fırkası) Genel Sekreteri Recep Peker, fırkayla ilgili metine Atatürk’ün neden ‘fırkam’ yazmadığını soruyor ve Atatürk’ten şu cevabı alıyor:
– Benden sonra fırkam olarak kalacağını nereden bileyim..
İki kişilik tek parti dönemi sonrasında, yazarın bariz bir şekilde eleştiri dozunun arttığını görülüyor. Bunun yaş ve birikimle mi yoksa siyasi görüşle mi alakalı olduğu konusu biraz muallak. Celal Bayar’ın, 27 Mayıs sonrası darbeyle ilgili görüşleri ve o günlerle ilgili açıklamaları mevcut.
Zaten Cemal Gürsel’le ilgili kısımdan bir yazı daha yazmıştım: Cemal Gürsel ve 38
Özellikle darbeler ve sonrasına, kitabın genelinden daha çok önem verilmiş. Yazar, Bayar ve Demirel ile yaptığı ikili görüşmeleri iyi yorumlamış. Evren’den sonra gelen Turgut Özal kitabın en geniş ve kapsamlı bölümünü oluşturuyor. Kitap yazıldığında gündemde olan 11. cumhurbaşkanlığı seçimine atıfta bulunarak Özal üzerinden şimdiki hükümeti ve seçimleri eleştirmiş Arcayürek. Gereksiz benzetmelere ve kitabın geneline uymayan bir üsluba girerek yersiz vurgular yapmış. Bu kısmı pek beğenmedim.
Son dönemde ise Süleyman Demirel ve Sezer kısımlarını çok basit geçmiş. “Bir an önce bitsin bu kitap” havasıyla yazılmış gibiydi.
Türkiye tarihinde yer etmiş siyasi liderlerden birçoğu bu kitapta yok (Erbakan, Türkeş, Ecevit). Bunların da içinde bulunduğu bir kitabı yakın zamanda okumayı düşünüyorum: Türkiye’de Siyasi Liderler ve Demokrasi (Kitap Yayınevi).
Yayın Yılı: 2007
349 sayfa
13,5×19,5 cm
ISBN:9944314077
Liste Fiyatı: 12 TL
