Cemal Gürsel ve 38

Enteresan bir başlık oldu; farkındayım. Türkiye’nin 4. cumhurbaşkanı Cemal Gürsel, Devrim Arabaları filmini 2. defa izlediğimde aklıma geldi. ‘Cemal Aga‘ lakaplı darbeci Gürsel ile ilgili bilgilerimi gözden geçirdim ve bu yazı çıktı ortaya.

27 Mayıs 1960 darbesiyle, dönemin hükümetinin yerini alan Milli Birlik Komitesi’nin (1. MBK) başında devlet başkanlığı görevini yapan Cemal Gürsel, bu askeri müdaheleyi 38 kişi ile yapmıştı.

26 Ekim 1961’de hazırlanan anayasa halk oyuna sunuldu ve kabul edildi. Ardından da MBK yerini, seçimle gelen hükümete bıraktı ve tabii ki Cemal Gürsel cumhurbaşkanı seçildi.

Gürsel’in döneminde önce İsmet İnönü başbakanlığı yürüttü. Ardından, yine emekli bir asker olan Ragıp Gümüşpala’nın kurduğu Adalet Partisi’nin, o dönemki başkanı, Süleyman Demirel başbakanlığa geldi. Demirel başbakan olduktan kısa bir süre sonra, Cemal Gürsel hastalandı ve beyin kanaması geçirdi. Dönemin hükümeti, Gürsel’i özel bir uçakla hemen ABD’ye Walter Reed hastanesine gönderdi.

Orada da gerekli iyileşmeyi göstermeyen Cemal Gürsel’in, yurt dışında ölmesinin getireceği sıkıntılar hükümette endişe yarattı. Diğer bir kötü ihtimal de, Gürsel’in geri getirilen uçakta ölmesiydi. Demirel, Cemal Gürsel’in ülkeye getirilmesi konusunda karar çıkarttı ve Gürsel sağsalim ülkeye döndü.

Gülhane Hastanesi’nde tedavisi sürdürüldü. O dönem, Senato Başkanı vekaleten cumhurbaşkanlığı görevini sürdürdü. Günler geçmesine rağmen bir türlü düzelmeyen Gürsel, en sonunda bitkisel hayata girdi. Görevine geri dönemeyeceği anlaşılınca, Süleyman Demirel konuya bir çözüm getirmek adına, Gürsel’in tüm doktorlarından rapor istedi. Amacı, bu raporu TBMM’ye gönderip, cumhurbaşkanlığı seçiminin önünü açmaktı.

Daha önce örneği olmayan bu girişimin belgesi olan doktor raporunda, 38 doktorun imzası vardı.

38 askerle darbe yapan Gürsel, 38 doktor raporuyla yaşıyorken cumhurbaşkanlığından alındı.

Kaynak: Çankaya kitabı ve Wikipedia (kronoloji)