Lord Kinross – Atatürk

Son 2 yıl içerisinde M. Kemal Atatürk ile ilgili 3 tane film yapıldı. Birisi “Mustafa“, öteki “Dersimiz: Atatürk” ve diğeri de geçen günlerde blogda eleştirdiğim Veda filmi. Üçünü toplasan bir tane sağlam biyografi etmez maalesef.

Lord Kinross’un Atatürk “Bir Milletin Yeniden Doğuşu” isimli biyografisi, ülkenin kurucusunu sevdiğini belirtmeye pek meraklı insanlarımız (Bkz: Facebook Grupları) için yazılmış. Başından sonuna kadar objektif, belgelere dayalı ve yalın bir anlatım mevcut.

Biyografi elbette Mustafa Kemal’in doğuşu ve doğduğu çevredeki yaşam ile birlikte başlıyor, ölümüyle beraber son buluyor. Kinross kitabı 3 kesime ve 60 bölüme ayırmış:
– Osmanlı İmparatorluğu’nun Gerileyiş ve Çöküşü
– Kurtuluş Savaşı
– Türkiye Cumhuriyeti’nin Doğuşu ve Yükselişi

Lord Kinross, Atatürk biyografisini yazmak için uzun süre Türkiye’de kalmış ve önemli belgeleri bu kitapta kullanmıştır. Kitabın teşekkür kısmında dönemin Cemal Gürsel’e, Ankara Üni. İnkılap Tarihi Başkanı Prof. Enver Ziya Karal’a şükranlarını iletmiş. Türkiye’deki birçok arşiv o dönem ilk kez kendisine açılmış. Ayrıca 1920-24 arası İstanbul’da görev yapan İngiliz Büyükelçi Sir Horace Rumbold’un da notlarını kullanmış.

Resmi tarihin görmezden geldiği (Turgut Özakman her kitabında eleştirir kendisini) Ali Fuat Cebesoy’un Moskova Anuları’nı da ilk defa okunup, kitapta dikkate alınmıştır.

Kitabın Osmanlı’yla ilgili kesimi Mustafa Kemal’in genel karakter analizi, nasıl bir yoldan geldiği ve savaşlardaki başarısı ağırlıklı geçiyor. İkinci kesimde ise, Kurtuluş Savaşı ve TBMM gündeme geldikçe kitabın güzelliği de ortaya çıkıyor. Meclisin ilk günleri, geçen çatışmalar ve çekişmeler objektif bir şekilde ele alınmış.

Kitaptan bir kesit aktarayım:
M. Kemal: Doğru değil mi Hanımefendi?
Halide Edip: Dediğinizi pek anlayamadım Paşam.
M. Kemal: Yanıma geliniz, anlatayım.
M. Kemal: Şunu demek istedim: Herkes benim verdiğim emri yapmalıdır.
Halide Edip: Şimdiye kadar Türkiye’nin selameti ve hayatı için böyle yapmamışlar mı?
M. Kemal: Ben hiçbir tenkit, hiçbir fikir istemiyorum. Yalnız emirlerimin ifasını.
Halide Edip: Benden mi Paşam?
M. Kemal: Sizden de.
Halide Edip: Milli maksata hizmet ettiğiniz müddetçe size itaat edeceğim.
M. Kemal: Benim emrime daima itaat edeceksiniz!
Halide Edip: Bu bir tehdit mi Paşam?
M. Kemal: Teessüf ederim. Ben sizi hiçbir zaman tehdit etmem.

Son kesimde ise Atatürk’ün resmi tarihte anlatıldığı gibi olmadığını görüyoruz. Muhalifleriyle olan çekişmelerini, Latife Hanım ile ilişkisini ve yol arkadaşlarını nasıl devre dışı bıraktığını Kinross gözler önüne seriyor. Kitabın bu sayfalarında eleştirmek istediğim tek bir nokta var: Yapılan devrimleri kronolojik sıraya göre anlatmamış Kinross. 1924 – 1930 arası sık sık dönüp duruyoruz. İlk defa o tarihi okuyan için kafa karıştırıcı.
Kitabın etiket fiyatı 25 TL. İnternette ise 21 TL’ye bulmak mümkün.

Türkçe (Orjinal Dili:İngilizce)
592 s. — 3. Hamur– Ciltsiz — 14 x 20 cm
ISBN : 9789754050356
1994
592 s., 12. Basım