Zeki Olmanın 8 Yolu #5

Bir önceki yazıda ‘Çoklu Zeka Kuramı‘ndan’ bahsetmiştik. Bu konu hakkında daha detaylı bilgiye ulaşmak isterseniz o yazıya göz atabilirsiniz.

Howard Garner’a göre insanda 8 çeşit zeka türü vardır. Bunların hepsi de normal her insanda bulunmaktadır. Her birinin gelişimi diğerinden bağımsız ve farklı yollarla sağlanmaktadır. Tek tek inceleyelim.

1) Dilsel/Sözsel Zeka: Bu zeka türüne sahip kişi güçlü bir hafızaya, hikaye ve olayları etkili şekilde anlatma becerisine sahiptir. Hayal gücü sınır tanımaz, çok güzel öyküler yazar ve anlatır. Kelime dağarcığı oldukça geniştir ve sözcükler ile oynamayı çok sever.

Çok iyi iletişim kurar. Okuma, yazma ve ezberleme yetisi güçlüdür. Yabancı dil öğrenmede zorluk çekmez. Bu zeka türü daha çok politikacılarda, şairlerde, yazarlarda, senaristlerde ve gazeticilerde bulunmaktadır.

2) Matematiksel/Mantıksal Zeka: Matematiksel zekası yüksek olan biri, sayısal ilişkileri çok iyi kavrar ve düzenler. Sayı ve sembolleri çok iyi kullanır. Satranç gibi strateji ve mantık oyunları ile oldukça ilgilidir. Üst düzey düşünce becelerini kullanır. Tümdengelim ve tümevarım yeteğini yüksektir.

Karmaşık ilişkileri algılar, neden-sonuç ilişkisi kurar ve kusursuz şekilde akıl yürütür. Motorlu ve elektrikli araçların düzeneklerini ve çalışma biçimlerini merak eder, öğrenir. Matematikçilerde, bilim adamlarında, mucitlerde ve filozoflarda bulunan bir zeka türüdür.

3) Görsel/Alansal Zeka: Görsel zekası yüksek bir birey mekansal ilişkileri çok iyi kavrar ve görüntüleri zihninde çok iyi canlandırır. Gördüğü alanları çok net hatırlar. Harita, grafik ve şekillerden anlar. Görsel sanata ve görsel etkinliklere ilgisi fazladır. Şekiller arasındaki ayrıntılara öen verir. Alanda yönebilme yeteneğine sahiptir.

Nesneler arasındaki mesafeler için, gerçek ölçülere yakın tahminlerde bulunur. Hareketli bir hayal dünyası vardır. Ressamlarda, heykeltıraşlarda, avcılarda, mimarlarda, tasarımcılarda ve grafikerlerde görsel zeka yüksektir.

4) Bedensel/Kinestetik Zeka: Bu zeka türü yüksek olan kişilerde akıl ve beden arasında olağanüstü bir uyum vardır. Beden hareketleri çok esnektir. Enerji doludur, bu nedenle daima hareket halindedirler. İnce ve kaba motor becelerileri çok iyi gelişmiştir.

Birçok spor dalına ilgi duyar ve hepsinde başarılıdır. Dansçılarda, sporcularda, cerrahlarda, zihin-beden koordinasyonunu gerektiren meslek sahiplerinde bulunan zeka türüdür.

5) Müziksel/Ritimsel Zeka: Müziksel zeka kendini en erken gösteren ve en erken fark edilen zeka çeşididir. Bu zekaya bolca sahip olan birey seslere karşı oldukça duyarlıdır; ritmik sezgisi güçlüdür. Birden çok müziği ve sesi birbirinden ayırt edebilir. Duygularını müzik ile ifade etmeye daha yatkındır ve notaları kolaylıkla öğrenebilir.

Özgün ritimler yaratabilir. Beden hareketlerini müzikle bütünleştirebilir. Bestecilerde, şarkıcılarda, ses teknisyenlerinde, müzik aleti yapanarda bulunan bir zeka türüdür.

6) Sosyal/Kişiler Arası Zeka: Sosyal zekası yüksek birey insanları çok iyi tanır. İnsan davranışlarını yorumlama yeteğine sahiptir. İnsanlarla çok iyi ilişkiler kurar, bu sebeple çok fazla arkadaşı vardır. Arkadaşlarının sorunları ile ilgilenir, onlara çözüm ve önerilerde bulunur.

Liderlik özelliği ve işbirliği yapabilme özelliği baskındır. Çok iyi empati kurar. Karşısındakinin ruhsal durumuna karşı duyarlılık gösterir. Terapistlerde, öğretmenlerde, satış elemanlarında bulunan bir zeka türüdür.

7) Kişiye Dönük/İçsel Zeka: En geç gelişen ve ortaya çıkan zeka türlerinden biridir. İçsel zekası yüsek kişi kendini çok iyi tanır. Güçlü ve zayıf yönlerini bilir. Ne zaman ve nasıl davranması gerektiğinin farkındadır. Kendine güveni yüksektir.

Yalnız çalışmayı sever ve bağımsız davranır; çünkü kendi kendine yetebileceğine inanar. Psikiyatristlerde, filozoflarda bulunan bir zeka türüdür.

8) Doğacı Zeka: Çok geç ortaya bir zeka türüdür. Doğacı zekası yüksek kişi doğa olaylarına karşı duyarlıdır. Canlı ve cansız varlıklara karşı ilgi duyar; onları sever, korur ve onların hakkında araştırmalar yapar. Gökyüzüne, denizlere, bitkilere ve hayvanlara ilişkin detaylı bilgilere sahiptir.

Yeni yerler görmeyi sever. Belgeseller seyreder, doğa ve gezi kitapları okur. Doğanın insanlar üzerindeki, insanların da doğa üzerindeki etkilerini inceler. Botanikçilerde, veterinerlerde, doğa fotoğrafçılarında bulunan bir zeka türüdür.

Bir sonraki yazıda: ‘Beyin Gücünüzü Ele Geçirmek için 13 Yöntem’i yazacağım.

Bu yazı dizisini ilk kez okuyorsanız önceki yazılara da göz atmanızı öneririm:

Gizli Bir Alem: Beyin! #1
Beynin Elektrokimyasal İşleyişi #2
Beynimizi Tanıyalım #3
Çoklu Zeka Kuramı #4